เป้าหมายของงานพัฒนาคนและชุมชน (Human and Community Development Goal)

เป้าหมายของงานพัฒนาคนและชุมชน (Human and Community Development Goal)

หากต้องการจะพัฒนาอะไรสักอย่าง อะไรเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด ที่จะทำให้งานพัฒนานั้นสำเร็จ???

ผมคิดว่าการกำหนดเป้าหมายของการพัฒนาเป็นสิ่งสำคัญที่สุด เพราะมันเหมือนเป็นกรอบใหญ่ที่จะกำหนด ทรัพยากร กิจกรรม และวิธีการ

ทีนี้ก็มีคำถามต่อมาว่า แล้วใครสำคัญที่สุด ที่จะทำให้งานพัฒนานั้นสำเร็จ???

ผมคิดว่าคนที่เกี่ยวข้องกับงานพัฒนานั้น สำคัญที่สุด ซึ่งน่าจะประกอบไปด้วย ผู้คนที่เป็นเป้าหมายของงานพัฒนา นักพัฒนา และผู้กำหนดนโยบายการพัฒนา

คนสามกลุ่มดังกล่าวต้องมีความเข้าใจร่วมกันอย่างหนึ่ง คือ เป้าหมายของการพัฒนา แต่ปัญหาคือคนสามกลุ่มดังกล่าว มักจะเข้าใจไม่ตรงกัน มีเป้าหมายการพัฒนาไม่ตรงกัน ต้นตอสำคัญมาจากแต่ละฝ่ายมีกระบวนทัศน์ (Paradigm) ที่แตกต่างกัน

- ผู้กำหนดนโยบาย มักจะเป็นผู้กำหนดเป้าหมายการพัฒนา มองโลกด้วยมุมมองแบบกว้างไกล รวมศูนย์ เอาผลผลิตและผลลัพธ์เป็นที่ตั้ง แต่ก็มองถึงผลกระทบเป็นสำคัญด้วย ส่วนผลกระทบจะผูกโยงกับอะไรนั้นก็ขึ้นอยู่กับอุดมการณ์

- นักพัฒนา มักจะสับสนกับเป้าหมาย มองโลกแบบเอาตนเองเป็นที่ตั้ง แต่ก็เปลี่ยนแปลงง่าย ไปตามบริบท ไม่ยึดติด แต่ก็ไม่ชัดเจน บางทีก็ออกแนวเพ้อฝันกับอุดมการณ์สูงส่ง

- ผู้คนที่เป็นเป้าหมายของงานพัฒนา มักมองโลกตามความเป็นจริง ไม่เพ้อฝัน แก้ปัญหาเฉพาะหน้า มักจะมีเป้าหมายที่แตกต่างกับเป้าหมายของผู้กำหนดนโยบาย และมีวิธีการแตกต่างจากนักพัฒนา

คนสามกลุ่มคิดไม่ไปในทิศทางเดียวกัน งานพัฒนาจึงยากสำเร็จ ขาดประสิทธิภาพ ประสิทธิผล และอาจได้ผลกระทบเชิงลบตามมา

ทำอย่างไรให้คนสามกลุ่มเข้าใจเหมือนกัน ร่วมมือกันขับเคลื่อนงานพัฒนา???

เป้าหมายงานพัฒนาต้องตอบโจทย์ของผู้คนที่เป็นเป้าหมายของงานพัฒนา

เป้าหมายของงานพัฒนาคนและชุมชนที่ดี จะต้องเป็นเป้าหมายที่มุ่งสู่การปลดปล่อย ปลดปล่อยจากพันธนาการต่างๆ ได้แก่

- ความคิด ความเชื่อ ที่กักขังพลังการผลิต พลังการคิดของผู้คนและชุมชน เช่น ปัญหาการละทิ้งวัฒนธรรมชุมชนแห่งการผลิตทางการเกษตรของตนเอง หันไปพึ่งพาเทคโนโลยีสมัยใหม่ จนพึ่งตนเองไม่ได้

- การพึ่งพิงจาก Stakeholders ที่มีส่วนได้เสียกับ วิถีความเป็นอยู่ของผู้คนและชุมชน พึ่งพาคนอื่นจนละทิ้งการพึ่งพาตนเองและชุมชน

- Globalization พาผู้คนนั่งรถไฟขบวนเดียวกัน แต่ผู้โดยสารถูกดูแลแตกต่างกัน

- แนวคิดและทฤษฎีการพัฒนา อันมีที่มาจากจิตสำนึกที่ผิดพลาด ประเภทปลาใหญ่กินปลาเล็ก การขูดรีดแรงงาน และฉกฉวยกำไรส่วนเกินจำนวนมากจากกรรมมาชีพ

การกำหนดเป้าหมายของงานพัฒนาคนและชุมชน เพื่อการปลดปล่อยพันธนาการ

- Area - Base Approach เป็นไปตามความต้องการและสอดคล้องกับวิถีของผู้คนในแต่ละภูมิสังคม

- เอื้อให้เกิดกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันในระหว่างดำเนินโครงการพัฒนา (การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research : PAR))

- เป็นเป้าหมายที่ให้ความสำคัญกับตัวชี้วัดเชิงคุณภาพมากกว่าตัวชี้วัดเชิงปริมาณ