แนวทางการกำหนดวงเงินกู้ยืมหรือการค้ำประกันของสหกรณ์ กรณีงบการเงินไม่เป็นปัจจุบัน

 1. ข้อเท็จจริง/คำถาม

          กรณีงบการเงินประจำปีของสหกรณ์ ไม่เป็นปัจจุบัน สหกรณ์ดังกล่าวจะมีแนวทางในการกำหนดวงเงินกู้ยืมหรือการค้ำประกันของสหกรณ์ อย่างไร สามารถกำหนดได้หรือไม่ สหกรณ์จะกำหนดวาระการประชุมใหญ่อย่างไร ต้องขอความเห็นชอบต่อนายนายทะเบียนหรือไม่ อย่างไร เจ้าหน้าที่ส่งเสริมสหกรณ์/ผู้ตรวจการสหกรณ์ต้องดำเนินการอย่างไร

2. ข้อกฎหมาย

          1.1 พระราชบัญญัติสหกรณ์ พ.ศ.2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม

                   มาตรา 47 การกู้ยืมเงินหรือการค้ำประกันของสหกรณ์ จะต้องจำกัดอยู่ภายในวงเงินที่นายทะเบียนสหกรณ์เห็นชอบ

1.2 ระเบียบนายทะเบียนสหกรณ์ ว่าด้วยหลักเกณฑ์การพิจารณาให้ความเห็นชอบวงเงินการกู้ยืมหรือการค้ำประกันของสหกรณ์ พ.ศ.2561 (ประกาศ ณ วันที่ 30 เมษายน พ.ศ.2561)

          ข้อ 5 “วงเงินการกู้ยืม” หมายถึง วงเงินที่สหกรณ์จะสามารถก่อหนี้ภาระผูกพันได้ในภายหน้าซึ่งจำกัดสำหรับรอบปีทางบัญชีหนึ่ง ๆ ตามที่นายทะเบียนสหกรณ์ให้ความเห็นชอบ ตามมาตรา 47 แห่งพระราชบัญญัติสหกรณ์ พ.ศ.2542

          ข้อ 7.2.1 พิจารณาจากทุนเรือนหุ้นที่ชำระแล้วรวมกับทุนสำรองของสหกรณ์ตามงบทดลอง ณ วันสิ้นเดือนสุดท้ายก่อนวันประชุมใหญ่

          ข้อ 9.3 งบการเงินประจำปีของปีทางบัญชีปัจจุบันซึ่งผ่านการตรวจสอบและแสดงความเห็นจากผู้สอบบัญชีแล้ว หรือรายงานประจำปี และงบทดลอง ณ วันสิ้นเดือนสุดท้ายก่อนวันประชุมใหญ่ ยกเว้นสหกรณ์ที่จดทะเบียนจัดตั้งใหม่ในปีแรกให้ใช้เฉพาะงบทดลอง ณ วันสิ้นเดือนสุดท้ายก่อนวันประชุมใหญ่

           ข้อ 10 เมื่อนายทะเบียนสหกรณ์ให้ความเห็นชอบวงเงินการกู้ยืมของสหกรณ์แล้วคณะกรรมการดำเนินการจะต้องดำเนินการให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์ของสหกรณ์และแผนการดำเนินงานที่กำหนด และสหกรณ์จะต้องรายงานขอความเห็นชอบกำหนดวงเงินการกู้ยืมต่อนายทะเบียนสหกรณ์ทุกปี ทั้งนี้ในระหว่างที่ยังไม่มีการประชุมใหญ่สามัญประจำ ให้สหกรณ์สามารถถือใช้วงเงินการกู้ยืมในปีก่อนไปพลางแต่ต้องไม่เกินหนึ่งร้อยห้าสิบวันนับแต่วันสิ้นปีทางบัญชีของสหกรณ์

1.3 ประกาศนายทะเบียนสหกรณ์ เรื่อง คำนิยามวงเงินการกู้ยืมหรือการค้ำประกันของสหกรณ์ (ประกาศ ณ วันที่ 30 เมษายน พ.ศ.2561)

          2. วงเงินที่นายทะเบียนสหกรณ์เห็นชอบ หมายถึง วงเงินที่สหกรณ์จะสามารถก่อหนี้ภาระ

ผูกพันได้ ซึ่งจำกัดสำหรับรอบปีทางบัญชีหนึ่ง ๆ ตามที่นายทะเบียนสหกรณ์ให้ความเห็นชอบ ตามมาตรา 47 แห่งพระราชบัญญัติสหกรณ์ พ.ศ. 2542

          1.4 บันทึกข้อความกรมส่งเสริมสหกรณ์ ที่ กษ 1115/64 ลงวันที่ 6 มกราคม 2563 เรื่อง แนวทางปฏิบัติกรณีสหกรณ์ไม่ส่งสำเนารายงานประจำปีและงบการเงินประจำปีต่อนายทะเบียนสหกรณ์

                   1. กรณีสหกรณ์ไม่ส่งสำเนารายงานประจำปีและ/หรืองบการเงินประจำปีต่อนายทะเบียนสหกรณ์เป็นเวลา 1 - 2 ปี ทั้งนี้ ให้รวมถึงกรณีผู้สอบบัญชีรายงานว่าไม่อาจสอบบัญชีสหกรณ์ได้เพราะเหตุไม่มีหลักฐานทางบัญชีให้ตรวจสอบในปีบัญชีใดให้ถือว่าสหกรณ์ไม่ส่งงบการเงินประจำปีบัญชีนั้นด้วย ให้ดำเนินการ ดังนี้

(1) หากสหกรณ์ไม่สามารถจัดทำงบการเงินประจำปีให้แล้วเสร็จเพื่อให้ผู้สอบบัญชีตรวจสอบและเสนอให้ที่ประชุมใหญ่อนุมัติ ตามมาตรา 66 แห่งพระราชบัญญัติสหกรณ์ พ.ศ. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม ให้ถือว่าสหกรณ์มีข้อบกพร่องเกี่ยวกับการเงิน การบัญชี หรือกิจการหรือฐานะการเงิน ตามมาตรา 22 วรรคหนึ่ง ที่จะต้องใช้อำนาจตามที่ได้รับมอบสั่งการให้สหกรณ์แก้ไขข้อบกพร่องดังกล่าว รวมทั้งจะถือเป็นเหตุในการไม่รับพิจารณาให้ความเห็นชอบการกำหนดวงเงินการกู้ยืมหรือการค้ำประกันให้แก่สหกรณ์ตามความข้อ 9 ของระเบียบนายทะเบียนสหกรณ์ ว่าด้วยหลักเกณฑ์การพิจารณาให้ความเห็นชอบวงเงินการกู้ยืมหรือการค้ำประกันของสหกรณ์ พ.ศ.2561 เนื่องจากไม่หราบฐานะการเงินที่แท้จริงของสหกรณ์

3. ข้อวินิจฉัย

          หากสหกรณ์ไม่สามารถจัดทำงบการเงินประจำปีให้แล้วเสร็จเพื่อให้ผู้สอบบัญชีตรวจสอบและเสนอให้ที่ประชุมใหญ่อนุมัติ ถือเป็นเหตุถือเป็นเหตุในการไม่รับพิจารณาให้ความเห็นชอบการกำหนดวงเงินการกู้ยืมหรือการค้ำประกันให้แก่สหกรณ์ของนายทะเบียนสหกรณ์ ตามระเบียบนายทะเบียนสหกรณ์ ว่าด้วยหลักเกณฑ์การพิจารณาให้ความเห็นชอบวงเงินการกู้ยืมหรือการค้ำประกันของสหกรณ์ พ.ศ.2561 

4. คำแนะนำ

          4.1 คำแนะนำสำหรับสหกรณ์

          แม้นายทะเบียนสหกรณ์จะไม่รับพิจารณาให้ความเห็นชอบการกำหนดวงเงินการกู้ยืมหรือการค้ำประกันให้แก่สหกรณ์ ด้วยเหตุงบการเงินไม่เป็นปัจจุบัน แต่ในการประชุมใหญ่สามัญประจำปีสหกรณ์ควรกำหนดไว้เป็นวาระเพื่อพิจารณา เพื่อให้ที่ประชุมใหญ่รับทราบปัญหา และกำหนดแนวทางแก้ไขร่วมกัน ดังตัวอย่างต่อไปนี้ 

วาระเพื่อพิจารณา        วงเงินกู้ยืมหรือการค้ำประกันของสหกรณ์

                   ประธานแจ้งให้ที่ประชุมทราบว่า ตามข้อบังคับของสหกรณ์ให้ที่ประชุมใหญ่มีอำนาจกำหนดวงเงินการกู้ยืมหรือการค้ำประกันสำหรับปีหนึ่ง ๆ ไว้ตามที่จำเป็นและสมควรแก่การดำเนินงาน วงเงินซึ่งกำหนดดังว่านี้ ต้องได้รับความเห็นชอบจากนายทะเบียนสหกรณ์ ทั้งนี้ความเห็นชอบจากนายทะเบียนสหกรณ์ เป็นไปตามระเบียบนายทะเบียนสหกรณ์ ว่าด้วยหลักเกณฑ์การพิจารณาให้ความเห็นชอบวงเงินการกู้ยืมหรือการค้ำประกันของสหกรณ์ พ.ศ.2561 และประกาศนายทะเบียนสหกรณ์ เรื่อง คำนิยามวงเงินการกู้ยืมหรือการค้ำประกันของสหกรณ์

                   ณ วันที่........................ (วันที่สหกรณ์สามารถจัดทำงบการเงินประจำปีให้แล้วเสร็จเพื่อให้ผู้สอบบัญชีตรวจสอบและเสนอให้ที่ประชุมใหญ่อนุมัติ ได้ล่าสุด) สหกรณ์ได้ก่อหนี้ภาระผูกพันไว้แล้ว ตามประกาศนายทะเบียนสหกรณ์ เรื่อง คำนิยามวงเงินการกู้ยืมหรือการค้ำประกันของสหกรณ์ เป็นเงินจำนวน ..............บาท ประกอบด้วย

                   1) จำนวนเงินที่เบิกจากวงเงินเบิกเกินบัญชี หรือเงินกู้ยืมอื่นใดในลักษณะเดียวกัน จำนวน ..... บาท (ถ้าไม่มีไม่ต้องใส่ข้อนี้)

2) จำนวนเงินกู้คงเหลือเฉพาะส่วนที่ได้รับเงินกู้แล้วของสัญญาเงินกู้ที่ระบุการจ่ายเงินกู้หลายงวด จำนวน ..... บาท (ถ้าไม่มีไม่ต้องใส่ข้อนี้)

3) จำนวนเงินกู้คงเหลือของทุกสัญญาที่ระบุเงื่อนไขให้สหกรณ์รับเงินกู้เพียงวดเดียวหรือครั้งเดียว จำนวน ..... บาท (ถ้าไม่มีไม่ต้องใส่ข้อนี้)

4) จำนวนเงินที่ระบุในตั๋วสัญญาใช้เงินเพื่อการค้ำประกันการกู้ยืมหรือการค้ำประกันอื่นซึ่งสหกรณ์เป็นผู้ออกและยังไม่ได้ชำระเงินตามที่ระบุในตั๋วสัญญาใช้เงิน จำนวน ..... บาท (ถ้าไม่มีไม่ต้องใส่ข้อนี้)

5) จำนวนเงินที่รับฝากจากสหกรณ์อื่น แต่ทั้งนี้ ไม่นับรวมจำนวนเงินที่ชุมนุมสหกรณ์ฝากจากสหกรณ์สมาชิก จำนวน ..... บาท (ถ้าไม่มีไม่ต้องใส่ข้อนี้)

6) จำนวนเงินที่สหกรณ์ต้องรับผิดชอบในฐานะผู้ค้ำประกัน จำนวน ..... บาท (ถ้าไม่มีไม่ต้องใส่ข้อนี้)

หนี้ภาระผูกพันที่สหกรณ์ได้ก่อไว้แล้วดังกล่าว อาจมีจำนวนเพิ่มขึ้นหากสหกรณ์ไม่สามารถชำระหนี้ทั้งหมดได้ตามกำหนด ซึ่งหนี้ที่เพิ่มขึ้นอาจมาจากดอกเบี้ยจ่าย และค่าปรับ ตามที่กำหนดกันไว้ ดังนั้นสหกรณ์จึงต้องให้ที่ประชุมใหญ่มีอำนาจกำหนดวงเงินการกู้ยืมหรือการค้ำประกันสำหรับปีหนึ่ง ๆ ไว้ตามที่จำเป็นและสมควรแก่การดำเนินงาน วงเงินซึ่งกำหนดดังว่านี้ ต้องได้รับความเห็นชอบจากนายทะเบียนสหกรณ์

แต่เนื่องจากสหกรณ์ไม่สามารถจัดทำงบการเงินประจำปีให้แล้วเสร็จเพื่อให้ผู้สอบบัญชีตรวจสอบและเสนอให้ที่ประชุมใหญ่อนุมัติ ถือเป็นเหตุถือเป็นเหตุในการไม่รับพิจารณาให้ความเห็นชอบการกำหนดวงเงินการกู้ยืมหรือการค้ำประกันให้แก่สหกรณ์ของนายทะเบียนสหกรณ์ ตามระเบียบนายทะเบียนสหกรณ์ ว่าด้วยหลักเกณฑ์การพิจารณาให้ความเห็นชอบวงเงินการกู้ยืมหรือการค้ำประกันของสหกรณ์ พ.ศ.2561 จึงแจ้งให้ที่ประชุมใหญ่ทราบ พิจารณาไม่อนุมัติให้สหกรณ์ก่อหนี้สินเพิ่มขึ้น (หนี้สินตามประกาศนายทะเบียนสหกรณ์ เรื่อง คำนิยามวงเงินการกู้ยืมหรือการค้ำประกันของสหกรณ์) และร่วมกันพิจารณาหาแนวทางในการแก้ไขปัญหาดังกล่าวร่วมกันต่อไป 

มติที่ประชุม      ที่ประชุมใหญ่มีมติเป็นเอกฉันท์ ไม่อนุมัติให้สหกรณ์ก่อหนี้สินเพิ่มขึ้น (หนี้สินตามประกาศนายทะเบียนสหกรณ์ เรื่อง คำนิยามวงเงินการกู้ยืมหรือการค้ำประกันของสหกรณ์) ให้สหกรณ์เร่งดำเนินการจัดทำงบการเงินประจำปีให้แล้วเสร็จเพื่อให้ผู้สอบบัญชีตรวจสอบและเสนอให้ที่ประชุมใหญ่อนุมัติ โดยปฏิบัติตามคำสั่งนายทะเบียนสหกรณ์ ที่ .............. ลงวันที่ ..................(ถ้ามีคำสั่งนายทะเบียนให้สหกรร์แก้ไขข้อบกพร่อง) และเมื่อจัดทำงบการเงินเป็นปัจจุบันแล้ว สหกรณ์จะได้กำหนดวงเงินกู้ยืมหรือการค้ำประกันของสหกรณ์ ให้เป็นไปตามข้อบังคับ และกฎหมายที่เกี่ยวข้อง ต่อไป 

          4.2 คำแนะนำสำหรับเจ้าหน้าที่ส่งเสริมสหกรณ์/ผู้ตรวจการสหกรณ์

                   การที่สหกรณ์ไม่ดำเนินการหรือไม่สามารถดำเนินการยื่นเสนอขอความเห็นชอบวงเงินกู้ยืมหรือการค้ำประกันของสหกรณ์ต่อนายทะเบียนสหกรณ์ ให้เจ้าหน้าที่ส่งเสริมสหกรณ์/ผู้ตรวจการสหกรณ์ รายงานให้นายทะเบียนสหกรณ์ทราบ ว่าสหกรณ์ไม่สามารถกำหนดวงเงินกู้ยืมหรือการค้ำประกันของสหกรณ์ ได้ให้เป็นไปตาม มาตรา 47 แห่ง พ.ร.บ. สหกรณ์พ.ศ.2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม และระเบียบนายทะเบียนสหกรณ์ ว่าด้วยหลักเกณฑ์การพิจารณาให้ความเห็นชอบวงเงินการกู้ยืมหรือการค้ำประกันของสหกรณ์ พ.ศ.2561 เพื่อให้นายทะเบียนสหกรณ์ใช้อำนาจตามมาตรา 16 แห่ง พ.ร.บ. สหกรณ์พ.ศ.2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม เพื่อส่งเสริม ช่วยเหลือ แนะนำ และกำกับดูแลสหกรณ์ให้เป็นไปตามกฎหมาย หรือสั่งให้สหกรณ์แก้ไขข้อบกพร่องดังกล่าวตามมาตรา 22 (1) แห่ง พ.ร.บ. สหกรณ์ พ.ศ.2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม ต่อไป